| Teorijska
osnova
Dete po teoriji Čomskog u procesu usvajanja
jezika učestvuje stvaralački, a njegovo okruženje mu pomaže
da to učini i tako iskoristi sposobnost kojom ga je priroda
obdarila. Deca su prirodno rođeni programirana za jezik i
on razvija kod deteta na isti način kao što se razvijaju i
druge biološke funkcije, npr : razvoj motorike.
Detetu je urođen mehanizam za usvajanje jezika
i program koji sadrži univerzalne principe svih ljudskih jezika.
Oni omogućuju detetu da otkrije strukturu i pravila svog maternjeg
jezika. Da bi taj mehanizam proradio detetu je potrebno da
čuje uzorke jezika u svom okruženju kako bi dobilo ulazni
jezički materijal koji će obraditi pomoću programa koji sadrži
univerzalne principe svih ljudskih jezika. Ako su od ranog
uzrasta prisutna dva ili više jezika u podjednakoj meri, dete
postaje dvo ili višejezično kao što je to primer u dvojezičnim
porodicama.
Organizacija programa
Osnova za organizaciju nam je dvojezični
porodični model. Radi postizanja tog cilja u tim
grupama paralelno rade dve vaspitačice, jer tako deca upotrebu
jednog i drugog jezika vezuju za osobe, što je posebno važno
kad su u pitanju mlađa deca. Vaspitači ne menjaju jezik, svako
se obraća deci na svom jeziku dok dete ima slobodu da se vaspitačima
obraća na jeziku po svom izboru. Vaspitači svaki dan neizmenično
izvode različite aktivnosti na srpskom i na mađarskom jeziku
bez prevoda i tako podstaći dete na intelektualni napor kod
usvajanja nematernjeg jezika. U školskoj 2002- 2003. god smo
imali pet dvojezičnih grupa u našoj ustanovi. Prvenstveno
želimo organizovati grupe po ovim principima od mlađeg uzrasta,
jer najbolji efekat se postiže nakon tri, četri godina rada
u ovakvim uslovima.
Ciljevi programa
Realni cilj koji smo postavili za decu koji
tri ili više godina učestvuju u ovakom organizovanom radu
je dominantna dvojezičnost. Kod te dvojezičnosti
dete se na jednom tzv. maternjem jeziku odlično služi i to
može biti dobra osnova za dalje školovanje na tom jeziku.
Drugi jezik dete razume i u različitim situacijama ga koristi.
Rezultati programa
Nakon treće godine realizacije projekta rezultati
su ohrabrujući.Rezultati ankete koji su popunjavali roditelji
dece uključene u projekat i procenjivali rad u grupi i jezičku
kompetenciju dece na oba jezika su pokazali da roditelji u
potpunosti podržavaju ovakav oblik rada. Efikasnost programa
su u 70, 9 % ocenili kao odličnu a ulogu vaspitača u razvijanju
nematernjeg jezika su u 86,7 % procenili kao izuzetno značajnu.
Jezičku kompetenciju svoje dece iz nematernjeg jezika svi
su procenili kao nešto što se primetno razvijalo. Značajan
pomak u razumevanju jezika su imala i ona deca koja su samo
godinu dana bila uključena u dv grupe, dok se kod dece koja
su više godina u ovim grupama pojavio i ekspresivan govor
na nematernjem jeziku. Razvoj maternjeg jezika sve dece je
na istom nivou kao kod vršnjaka u jednojezičnim grupama.
|
